Elektrik iç tesisatı, topraklama, paratoner kontrolü

Topraklama : 
Ölçümlemeler, raporlamalar  ve uygunluk değerlendirmeleri Elektrik Mühendisleri Odası üyesi Elektrik, Elektrik-Elektronik ve Elektronik Mühendisleri tarafından yapılmaktadır.  
 
Topraklama tesislerinde muayene, ölçme ve denetleme:
Yönetmelik madde 10-a ‘da açıklandığı üzere her topraklama tesisi, montaj esnasında ve işletme aşamalarında periyodik olarak kontrol edilecektir.
 
Yapılacak kontrollar
- Gözle muayene,
- Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin ölçülmesi ve denetlenmesi,
- Elektrik tesisinin yalıtım direncinin ölçülmesi ve denetlenmesi,
- Toprak özdirencinin ölçülmesi,
- Topraklama direncinin ölçülmesi,
- Beslemenin otomatik kesilip kesilmediğinin denetlenmesi,
- Çevrim empedansının kontrolu,
- Hata akımı koruma düzeninin kontrolu,
 
Çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene, ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotlar aşağıda verilmiştir:
1) Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) için: 2 yıl,
2) Enerji nakil ve dağıtım hatları için: 5 yıl,
3) Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için:
i) Topraklamalara ilişkin dirençlerinin  muayene ve ölçülmesi: 1 yıl,
ii) Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller: 2 yıl,
4) Sabit olmayan tesisler için:
i) Sabit işletme elemanları için: 1 yıl,
ii) Yer değiştirebilen işletme elemanları için: 6 ay.
5) Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük kapsamındaki topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerindeki topraklama tesislerinin muayene, ölçme ve denetleme periyotları bir yılı aşamaz.
Bir yüksek gerilim topraklama tesisinde yapılacak topraklama dirençlerinin ölçülmesine ve binalara ilişkin topraklama tesislerinin denetimine ilişkin bir fikir vermek üzere, aşağıda iki adet  form verilmiş olup topraklama tesisini denetlemekten sorumlu kuruluşlar benzer formlar geliştirip kullanabilirler.

Paratoner Kontrolleri : 
Doğadaki hava koşullarını, yıldırım boşalmalarını önleyebilecek derecede değiştirme yeteneğine sahip aygıtlar ve  yöntemler yoktur. Yapılara, yapıların yakınına veya yapılara bağlı hizmet tesisatlarına isabet eden yıldırımlar, insanlar, yapılar, yapıların içindekiler ve  hizmet tesisatları için tehlikelidir. Yıldırım, heyecan verici ve ilginç  olaylardan biridir. Dünya üzerinde değişik  coğrafi konumlarda, farklı sıklıklarda ve  genliklerde dakikada ortalama 1800 adet yıldırım oluşmaktadır. Örneğin, yerkürenin  kutuplarında yıldırım oluşmazken, ekvator  bölgesinde yılın birçok günü yıldırım oluşmaktadır .
Günümüzde yaygın olarak kullanılan yıldırıma karsı koruma sistemlerinin  performansları, teorik ve gerçekleştirilen deneysel çalışmalarla ortaya konmaya  çalışılmıştır. Fakat bu çalışmaların bir kısmında ticari kaygılar ağırlıklı olmuştur. 
Yıldırım boşalmaları, büyük elektrot  açıklıklarında kanal teorisi ile açıklanır. Yıldırım boşalmalarına yol açabilen iletken kanalcıkların ve yüzeysel boşalmaların  başlaması için yerel elektrik alan şiddetinin yaklaşık 5 kV/cm değerini aşması yeterli  olabilmektedir 
Bir bulutta, yük birikmesi sonucu, elektrik alan şiddeti yeteri kadar büyüdüğünde, bulutlar arasında, bulut içinde veya bulut ile yeryüzü arasında (yıldırım) boşalmalar oluşabilir. Kuleler ve benzeri, çevresine göre yüksek yapılarda, elektrik alan şiddeti belirli bir değere eriştiğinde, yukarıya  doğru gelişen yıldırımlar oluşabilir. 
Yıldırımın kutbiyeti, dalga şekli ve akımının tepe değeri, yıldırımın karakteristik büyüklükleridir. Yıldırım boşalmalarının kutbiyeti negatif veya pozitif olabilir. Oluşan yıldırımların %70 -%90’ı negatif kutbiyetlidir. İnsanları, binaları, tesisleri ve donanımları  yıldırımın etkilerine karsı korumak amacıyla, yıldırım boşalmalarının kontrolü ve yönlendirilmesi, elektrik mühendislerinin yıllardır devam eden bir uğraşı alanı olup; konuyla ilgili araştırmalar, yıldırım boşalmasının kesin olarak tanımlanamayan bazı belirsiz yanları nedeniyle hala devam etmektedir. 
Yıldırımdan korumada amaç, yıldırımın doğrudan ve/veya dolaylı etkilerini ortadan kaldırmak veya en aza indirmektir. Geçmişte, yıldırımdan korumanın amacı, yıldırıma karşı can güvenliğini sağlama ve  yangın önleme ile sınırlıyken; gelişen  teknoloji ve yaşam standartları, koruma olgusu ve kapsamını çok daha ileri noktalara getirmiştir.
Ancak, yıldırımın doğrudan ya da dolaylı etkilerine karşı mutlak koruma sağlamanın genellikle çok zor olduğu bilinmektedir. Örneğin, yıldırımdan koruma sistemine ya da yapının bir noktasına yıldırım düştüğünde, sistemin topraklama direnci ve  akımın değerine bağlı olarak, toprağa geçiş bölgesinde  ve yapının tamamında, tepe değeri yüz kilovoltlar mertebesinde gerilimlere ulaşabilen potansiyel çadırı oluşabilmektedir.